Fluor i fluoryzacja – fakty i zastosowanie

Fluor to pierwiastek chemiczny, który odgrywa kluczową rolę w ochronie zdrowia jamy ustnej. Jego właściwości przeciwpróchnicze są szeroko wykorzystywane w stomatologii, zarówno w pastach do zębów, jak i w zabiegach takich jak fluoryzacja. Mimo udowodnionej skuteczności fluoru w walce z próchnicą, wokół jego stosowania narosło wiele mitów i kontrowersji. W tym artykule przyjrzymy się, czym dokładnie jest fluor, w jakich produktach można go znaleźć, jakie korzyści niesie ze sobą jego stosowanie oraz rozwiejemy popularne mity na jego temat.

Czym jest fluor i jak działa?

Fluor to pierwiastek chemiczny z grupy halogenów, występujący w przyrodzie w postaci fluorków – związków fluoru z innymi pierwiastkami. Znajduje się on naturalnie w glebie, wodzie, roślinach, a także w niektórych produktach spożywczych. W stomatologii fluorki są stosowane ze względu na ich zdolność do:

1. Wzmacniania szkliwa: Fluor wbudowuje się w strukturę szkliwa, tworząc fluoroapatyt – związek bardziej odporny na działanie kwasów niż naturalne hydroksyapatyty.
2. Ochrony przed próchnicą: Fluor pomaga neutralizować kwasy wytwarzane przez bakterie w jamie ustnej, które są główną przyczyną powstawania ubytków.
3. Remineralizacji szkliwa: Pierwiastek ten wspomaga proces odbudowy mikrouszkodzeń szkliwa, zanim przerodzą się one w próchnicę.

Gdzie znajdziemy fluor?

Fluor występuje w wielu źródłach, zarówno naturalnych, jak i sztucznie wzbogaconych. Główne źródła fluoru to:

1. Pasty do zębów: Większość past dostępnych na rynku zawiera fluor w stężeniach dostosowanych do wieku i potrzeb Pacjenta.
2. Woda pitna: W niektórych krajach, w tym w Polsce, fluoryzacja wody pitnej jest stosowana w celu zmniejszenia częstości występowania próchnicy w populacji.
3. Żywność: Produkty takie jak herbata, ryby czy orzechy zawierają naturalne fluorki.
4. Zabiegi stomatologiczne: Fluoryzacja zębów, stosowana w gabinetach stomatologicznych, polega na aplikacji preparatów zawierających wysokie stężenia fluoru w celu ochrony szkliwa.
5. Suplementy diety: W niektórych przypadkach lekarze zalecają suplementację fluoru, szczególnie u dzieci mieszkających na terenach o niskiej zawartości fluoru w wodzie.

Na czym polega fluoryzacja?

Fluoryzacja to zabieg stomatologiczny, w którym na powierzchnię zębów nakłada się preparaty zawierające wysokie stężenie fluoru w postaci żeli, pianek lub lakierów. Proces ten stosowany jest w celu ochrony zębów przed próchnicą, w szczególności u dzieci, które są bardziej podatne na jej rozwój. Zabieg jest bezbolesny i trwa zaledwie kilka minut. Warto dodać, że może być stosowany u Pacjentów w każdym wieku, w zależności od potrzeb. 

Fluoryzację zaleca się szczególnie osobom z wysokim ryzykiem próchnicy, noszącym aparaty ortodontyczne lub mającym problemy z suchością jamy ustnej.

Mity na temat fluoru

Chociaż fluor jest powszechnie uznawany za skuteczny środek przeciwpróchniczy, wokół jego stosowania narosło wiele mitów. Oczywiście prawdą jest, że nadmiar fluoru może być szkodliwy, prowadząc do fluorozy lub zatrucia. Jednak ilości fluoru stosowane w pastach do zębów czy zabiegach stomatologicznych są bezpieczne i kontrolowane przez specjalistów. Fluoroza, czyli uszkodzenie szkliwa zębów, występować może w przypadkach przewlekłego spożywania dużych ilości fluoru w dzieciństwie, kiedy zęby wciąż się rozwijają. 

Kolejnym mitem na temat fluoru jest to, że fluoryzacja wody jest niebezpieczna. Badania przeprowadzone w wielu krajach wykazały, że fluoryzacja zmniejsza występowanie próchnicy nawet o 25% w całej populacji. Stężenia fluoru w wodzie pitnej są ściśle monitorowane i dostosowane do norm bezpieczeństwa. 

Kolejnym mitem, który może znacząco wpłynąć na pogorszenie zdrowia jamy ustnej i zębów, jest twierdzenie, że fluor nie jest potrzebny w codziennej higienie jamy ustnej. Badania potwierdzają, że stosowanie past z fluorem znacząco zmniejsza ryzyko próchnicy, a alternatywne pasty, nie zawierające fluoru, nie mają takiej samej skuteczności w ochronie szkliwa. 

Warto podkreślić, że fluor stosowany w odpowiednich ilościach nie szkodzi zdrowiu, natomiast zapobiega próchnicy, która w konsekwencji może prowadzić w poważnych infekcji ogólnoustrojowych. 

Jak bezpiecznie stosować fluor?

W takim razie jak bezpiecznie stosować fluor? Aby korzystać z dobroczynnych właściwości fluoru, należy stosować go w odpowiednich ilościach:

1. Dla dzieci: Używać past o odpowiednim stężeniu fluoru i ilości zalecanej przez stomatologa (ziarnko grochu dla starszych dzieci, ziarnko ryżu/minimalna ilość dla najmłodszych).
2. Dla dorosłych: Regularne szczotkowanie zębów pastą z fluorem (stężenie 1000–1450 ppm).
3. Unikanie nadmiaru: Nie należy połykać pasty do zębów ani nie przyjmować suplementów fluoru bez konsultacji z lekarzem.

Fluor odgrywa kluczową rolę w ochronie zdrowia jamy ustnej, wspierając remineralizację szkliwa i zapobiegając próchnicy. Stosowanie fluoru w odpowiednich ilościach jest bezpieczne i skuteczne, zarówno w pastach do zębów, jak i w zabiegach takich jak fluoryzacja. Obalając mity, warto podkreślić, że fluor nie jest zagrożeniem dla zdrowia, lecz cennym narzędziem w walce z chorobami zębów. Kluczem do sukcesu jest świadome i kontrolowane stosowanie tego pierwiastka pod okiem specjalistów Kliniki Borczyk.

Poznaj 4 dobre nawyki dla jamy ustnej – KLIKNIJ TUTAJ

Dowiedz się więcej na temat leczenia próchnicy w Klinice Borczyk – TUTAJ